Quo povas igar ulu deturnar su de famo, honoro, multa pekunio ed omna por qua lu laboris? Pos plura yari di laboro, Sro Grigorio Perelman de Santa Peterburg, Rusia, solvis un ek la maxim tentanta questioni matematikal - la cent yari evanta konjektajo di Poincare - ed nun evanta 40 yari ilu semblante decidis ke lo suficas.
Ye la 25ma Internaciona kongreso di matematikisti en Madrid, esis anuncita ke Perelman esas un ek la gananti dil Fields medalio qua konsideresas tam granda honoro en matematiko kam la Nobel premio. Lua prodajo facis ilu elektebla por la un miliono dolari premio qua esis ofrita da la Clay matematikal instituto di Cambridge, Massachussetts en yaro 2000. Ma il ne esis en Madrid, ed adminime nun-tempe la pekunio ne interesas lu. Anke Ilu refuzis plura inviti retro-irar al Usa por facar lektoro-turo, ed livis sua ofico ye la Steklov instituto di Santa Peterburg.
La konjektajo di Poincare relatas ad konektiveso ed la difero inter objekti qui povas esar ri-formita aden sferi ed ti qui ne povas esar formita tal-maniere. Por exemplo, objekti qui havas truo, quale doughnut-i (en l'Angla patuazo*), ne havas tala traito. Havar solvuro dil konjektajo ne efektigas multe la homala kulturo, od nia vivo-maniero -- ma multa populi suspektas ke uladie ulo facos bon uzo di ta solvuro.
Semblas ke la solvuro ipsa esas la premio, ta qua kontentigas, la maxim importanta laboro vivala. Quon pluse dicar od igar? Quo esas pekunio, od famo, avan lo?
Se lu aceptus la Fields adjudikajo, ilu divenus publika persono -- en sua propra vorti, sive favorato sive politikisto.
Matematiko ne esas diciplino fondita ye experienco quale skribar romano, ed kelka di fekundega matematikisti facis lia maxim importanta verki kande li esis ankore tre yuna. La olima profesoro Perelman evanta 40 yari esas quale Methusela. On dicas ke ilu juas rekoltar manjebla fungi. Ta esas konvenanta solitara aktiveso, ma en naciono de 145 milioni, lo esas juita da 144 milioni, do ta informajo ne montras multa a ni.
La foliaro di birk-arbori balde chanjos sua kolori en boski ye la suburbo di Santa Peterburg, ed en la okuli di mento, ad minime, esas posibla imaginar ke Sro Perelman ped-iros ibe, sola kun lua pensaji. Un vivo ne charjanta per vanitato od material aspirado, od nune, mem ambicio -- nur matematiko, ed korbo plena di fungi.
Tradukuro segun artiklo publikigita en la diala jurnalo The Sun (Usana) di kelka dii ante nun.
