Dek Maxim Parolata Lingui di la Mondo

Yen la nuna dek maxim parolata lingui di la mondo segun ula blogo*:

10. La Franca: 129 milion paroleri
Cirkume 129 milion homi parolas la Franca linguo en multa landi inkluzante Francia, Belgia, Suisia, Kanada, Rwanda, Kamerun, Hayti, e.c. Ol esas un ek la sis fonto lingui di Ido. Dicez "Bonjour" por salutar ulu per la Franca.

9. La Malayo-Indoneziana: 159 milion paroleri
La Malaya linguo havas plura dialekti, ed la maxim populara ek ti esas la Indoneziana. Ma omna dialekti esas fondita sur un radiko-linguo. Do ol esas la nonesma maxim parolata linguo en la mondo. Dicez "Selamat pagi" por salutar ulu per ita linguo.

8. La Portugalana: 191 milion paroleri
Kun 191 milion paroleri en Portugal, Brazilia (ube ol esas oficala linguo), Makao, Angola, Venezuela, ed Mozambik, la Portugalana es multe difuzita en la mondo, ed anke en kelka loki en India quale Goa, Diu-Daman, e. c. Ol influis regional lingui ibe. Por salutar ulu per ita linguo dicez "Bom dia".

7. La Bangla linguo: 211 milion paroleri
En Bangladesh, lando kun plu kam 120 milion homi, preske la tota populo parolas la Bangla linguo. Anke Bangladesh esas cirkondata da India, ube en la stato West Bengal ita linguo precipue parolesas. En ita linguo on salutas ulu per dicar "Ai Dje!".

6. La Araba: 246 milion paroleri
Un ek la maxim anciena lingui dil mondo, la Araba linguo es parolata en la Proxima-Oriento: Saudi Arabia, Kuwait, Irak, Siria, Jordania, Libano, ed Egiptia. Pluse, pro ke ol esas la linguo dil korano, milioni de islamani en altra landi anke povas komunikar per ol. En la yaro 1974 ita linguo divenis la sisesma oficala linguo dil Unionita Nacioni. Dicez "Al salam alaikum" por salutar ulu per la Araba linguo.

5. La Rusa: 277 milion paroleri
Un ek la sis oficala linguo dil Unionita Nacioni, la Rusa linguo es parolata ne nur en Rusia, ma anke en Belarus, Kazakhstan, ed la Usa, e.c. Anke la Rusa es fonto linguo di Ido. Salutez ulu per dicar "Zdravstvuite!".

4. La Hispana linguo: 392 milion paroleri
On parolas la Hispana en preske omna Central o Sud-Amerikana landi, alonge Hispania, Kuba, ed la Usa. Ol anke es un ek la fonto lingui di Ido. Dicez "Ola!" (Hola) por salutar ulu per la Hispana.

3. La Hindustani: 497 milion paroleri
La Hindustani esas la precipua linguo di la turbegatra populo di India. Ol inkluzas granda nombra dialekti di quin la maxim parolata es Hindi qua es ofical linguo di la guvernerio. La Hindi es docata en licei. La Hindustani divenabas difuzata omna-parte en India precipue pro la populareso di filmi en ita linguo. Salutez ulu uzante Hindustani per "Kaise ho?".

2. La Angla: 508 milion paroleri
La Angla ne esas la maxim parolata linguo di la mondo. Tamen ol esas oficala linguo di plu multa nacioni kam irg altra linguo. Lua paroleri venas de preske omna parti di la mondo, inkluzante Kanada, Usa, Anglia, Zimbabwe, Sud-Afrika, India, Hong Kong, Australia, ed Nov-Zelando. On salutas per "Hello" en la Angla.

1. La Mandarin: plu kam un miliard paroleri
Ne esas tanta surprizo ke la maxim parolata linguo trovesas en la maxim populoza lando, Chinia. Ta linguo ne esas facile lernebla. Tamen, se un miliard homi povas lernar ol, vi anke povus. En la Mandarin on salutas per "Ni hao!".

--*--
blogo: inter-retala diario

La Peskero ed la fisheto

Fablo da Aesop

Olim peskero, pos peskir dum la tota dio, kaptis un fisheto.
"Me pregas vu Sioro, liberigez me," dicis la fisheto, "Me esas tro mikra por manjesar nun. Se vu lasus me aden la rivero, me balde grandeskos por vua saporoza repasto."
"No, no, mea fisheto", respondis la peskero, "Me nun havas tu. Ma future me ne povus kaptar tu. Nam onu dicas ke ...
Mikra kozo en manuo esas plu valoroza kam to granda en expekto."

Apologo tradukita da me kun korektigo da Sioro Bebson Y. Takata

Explozo di Urbegi en la Proxima Futuro

En la yaro 1800, nur 3% de la mondala populo habitis en urbi. Cayare, plu kam 50% de la 6,6 miliardi de homi en la tota mondo esas urbani. La Unionita Nacioni predicas ke adminime 23 urbi, multa de li en la developanta parti di la mondo, atingos populi plu kam 10 milioni til la yaro 2015. Quanta populon atingos la maxim granda de ta urbi? Cirkume 40 milion homi. Fakte, la urbo Tokio ed lua suburbi ja havas 35 milion habitanti -- plu kam la tota populo di la Kanada. Segun la Unionita Nacioni, malgre la kreskigo di tal urbegi, la maxim multa personi en la mondo habitos urbeti kun 500000 individui admaxime.

Sudan

La Sudan, olim nomesis Nubia, es la maxim granda naciono en Afrika. Du civitanal militi ed la recenta regional violento en west-centrala Darfur decimacabas la infra-strukturo di Sudan dum la pasinta 50 yari. Pos 1956 kande Sudan ganis sua nedependo, la Sudanani experiencabis min kam 10 yari di paco.

Segun ul aproximaji esas desplasizita plu kam sis milioni de populo - inter od exter Sudan - pro la duesma civitanal milito qua eruptis dum la yari 1980. En 2004 vaste difuzita violento eruptis en Darfur. Konseque cirkum 2,5 milioni de populo raportesis desplasizar inter Sudan.

La Sudan interjacas Egiptia ye la nordo, Kenia ed Uganda ye la sudo, Etiopia ed la Reda Maro ye esto, ed Chad ye la westo. Ulasence ol esas bordo inter la proxima-oriento ed Afrika. Islama Arabi habitas precipue la nordo, dum ke la suda regioni populizesas da animisti ed kristana Afrikani. La fluvio Nilo komencas en la chefurbo Khartoum ed fluas vers la nordo tra Egiptia aden la Mediteranea maro. Plu kam 40 milioni de populo habitas la lando qua esas aproxime quarimo de la tota areo di Usa. Aproxime 140 etnala grupi ed preske la sama nombro di lingui existas ibe.

La Sudan dotesas per minerala oleo (petrolo), metali, ed minerali. En 1999 ol komencis exportacar kruda petrolo. Danke en parto a la petrolo-revenuo, Sudan raportis ke la ekonomio kreskis ye 10 procento po yaro. Ma preske 80 procento de la naciono dependas ye la tenua agrokultiva industrio por entratenar su. Pro civitanala tumulti, mala vetero, ed febla agrokultival preci ye la mondo-merkato, plu multa di la societo restas en povreso. Plu kam duimo de la populo esas iliterata.

Por plusa informo vizitez la wikipedia artiklo pri Sudan: http://io.wikipedia.org/wiki/Sudan