Friday, December 30, 2011

Usana Yunulo Facis Nova Rekordo


25 decembro 2011



Usano divenis la maxim yuna persono qua sucesoze atingis la somito di la singla maxim alta monti de la sep kontinenti.

Jordan Romero, evanta 15, atingis la somito ye 4.897 metri dil Monto Vinson Massif en la kontinento Antarktika, pasinta saturdie. Lo esis la finala somito dil entraprezo quan ilu komencis sis yari ante nun.

Ilua esquado, qua inkluzas lua patro e stifa-matro, esperis finar lua decenso a la kampeyo sundie.

La yunulo de Kalifornia klimis la Monto Kilimanjaro en Afrika kande il evis 10, ed ilu klimis la maxim alta monto di la mondo, la Monto Everest, kande il evis 13.

Yen la maxim alta monti en la sep kontinenti di la mondo:
Afrika - Monto Kilimanjaro (5.892m)
Antarktika - Monto Vinson Massif (4.892m)
Oceania - Piramido Carstensz (4.884m)
Azia - Monto Everest (8.848m)
Europa - Monto Elbrus (5.642m)
Nord-Amerika - Monto McKinley (6.194m)
Sud-Amerika - Akonkagua (6.962m)

Wednesday, September 28, 2011

Ka fizikala partikuli movas plu rapide kam lumo?

Ka la ciencisti di la Organizuro Europana pri Inquestado Nukleara, CERN, vere observis fizikala partikuli nomizita neutrino-i movar plu rapide kam lumo? Ka Prof-o Einstein eroris pri la rapideso di lumo esar universala limito? Esas tro frue por dicar, e Prof-o Dave Goldberg de la Universitato di Drexel donas la sequanta expliko.

Quo eventis? La OPERA laboratorio havas partikulo-kaptilo en Gran Sasso Italia, olqua distas preske 730 km de CERN. La CERN produktas la partikuli neutrino-i abundante, e la partikuli havas kelka signifikanta traiti: Li esas preske sen-masiva e tale, mem ye ordinara energio-niveli, on expektas ke li movas preske ye la rapideso di lumo. Li anke povas "ocilar" o chanjar lia identeso, tale ke la mu neutrino-i tranformas su aden tau neutrino-i qui la OPERA laboratorio povas kaptar. La partikuli ne esas tre aktiva, qua signifikas ke li povas pasar tra la solida tero sen-impeda.

On expektas ke lumo voyajos de CERN a Gran Sasso en cirkum 3 ms, ma segun la informilo dil OPERA kunlaborajo, li kaptas la partikuli cirkume 60 ns plu frue.

Altra-vorte, li alegas, ecepte ke esas ulo til nun ne observita, la partikuli voyajas plu rapide kam lumo.

Saturday, August 27, 2011

Linux Evas Duadek!

Linus Torvalds, Finlandana studento di komputer-cienco, kreis la Linux kerno*, ed unesme anuncis to a la mondo ye 25 agosto, 1991, precize 20 yari ante nun. Lore Sioro Torvalds deskribis sua laboro esar hobio e konstatis ke lo ne esos "granda o profesionala" simile a la GNU projeto.

Ma la Linux kerno divenabis un de la maxim signifikanta programaro komputerala qua apartenas a Libera Kodo*. Dum la pasinta duadek yari, ol kreskis de humila hobio-projeto ad mondala fenomeno qua functionigas chipa lektili di elektronik-libri til la majoritato di la super-komputeri di la mondo.

La maxim anciena versiono di la Linux kerno publikigis sub la licenco qua facis la programaro libera por uzo e distributo por ne-komercal skopi. La programaro venis sub la GNU Generala Publikala Licenco en la yaro 1992 pos la publikigo dil versiono 0.12, e la Linux kerno distributesas sub la sama licenco til nun.

Linux arivis ye importanta tempo en la historio di komputeri, per ofrar la justa mixuro di utila traiti. Torvalds voluntis kunlaborar kun altri per adjuntar funcionaji quin la uzeri preferis. Pro to Linux atraktis multa interesanti dum lua frua yari.

Hodie

La Linux kerno kreskabas multe depos lua nasko en 1991. Segun statiskala rezulti publikigita pasinta yare, la Linux kerno havis 13 milioni de linei en lua programo (nun esas 14 milioni). Granda parti di la programaro nun esas kontributata da granda kompanii, komercala distributeri di Linux, fabrikeri di elektronik-aparati e mikra-procesori. La Linux Fonduro divinas tale ke plu kam 500 kompanii partoprenas en la developado di Linux. Tamen, preske 15 til 20 procento di kontributaji venas de ne-dependanta programisti, un grupo qua ensemble kontributas plu kam irga individuala kompanio.

Prof-o Eben Moglen de Universitato di Columbia, un de la autori di GPL donis sua vidpunti pri la rolo di Linux en socio dum la LinuxCon pasinta semane. Ilu dicis ke Linux e la Inter-reto kune transformabas homala civilizuro plu kam irg altra paro di teknologii.

La majoritato di la super-komputeri di la mondo, multa di la maxim populara ret-situi, e granda-nombra elektronik-aparati funcionas per Linux. Se vi uzas la serchilo Google, komunikas kun amiki che Facebook, uzas Wikipedia, lektas libro per Kindle, o telefonas uzante Android-telefonilo, vi dependas de Linux.

Voluntez gratular Linux pro atingar duadek yari.

GLOSARIO

kerno - esencala programo di irga Dominaco-Sistemo komputerala
Libera Kodo* - Angle "Open Source"

Bela Mondo Plena De Enigmati

  www.rimegame.com "Rime" esas ludo-programo pri la acepto di perdo. Dum interviuvo en la yaro 2014, Raúl Rubio Munárriz...