Motivi Por Imunigar Su Kontre la Gripo

Protektez vi e via familii de la gripo.

1. Influenzo o la gripo esas grava morbo. La simptomi di la gripo inkluzas febro, doloro ye la korpo, kapo, o la guturo, e tusado. Lo povas rezultar en infekteso bakteriala quale infektado dil oreli o pulmonito. En plu grava kazi, influenzo povas mortigar lua viktimi.

2. Imunigar su esas la maxim bona moyeno por protektar kontre la gripo. La Usana Centers for Disease Control and Prevention rekomendas ke pueri evanta plu kam 6 monati ed adulti devas esar vacinizita singla yare. La viruso chanjas de yaro a yaro, do la imunigo di la pasinta yaro ne plus protektos vi ta-yare.

3. La vacino-serumo esas sen-danjera, on ne maladeskos pro la gripo pro recevar lo.

4. Pos esar vacinizita vu protektos vu ed evitos propagar la gripo ad altri qui afektesos plu grave. Ti qui havas plu multa risko di problemi pro la gripo inkluzas infanti e pueri, gravida mulieri, evoza adulti, e homi sufranta pro longa-tempa morbi e febla imun-sistemi. Tamen, irgu povas maladeskar pro la gripo, mem sana homi.

5. Multa kaze on povas obtenar la vacin-injekto gratuite en kliniki.

MIKRA EPIZODI EK LA HISTORIO DI IDO

Louis Couturat

 [Samideano Gonçalo Neves informis ni che "Facebook" ed altra Idala forumi]

 

Ye la 3-ma di agosto 1914, precize 98 yari ante la nuna dio, mortis Louis Couturat, precipua autoro di la Linguo Internaciona Ido. Pos vizitir kuzulo en Paris, il retrovenis a sua habiteyo en Bois-le-Roi duktante sua automobilo, en qua vehis anke lua spozino e lua kuzino, spozo dil vizitito. Sur la voyo de Ris-Orangis a Melun lua automobilo shokis granda militala veturo rapidege duktata da soldati qui portis mobilizimperi pro la unesma mondmilito quik komenconta. La shoko esis violentala: lua kuzino lansesis ek la automobilo, srino Couturat recevis vundi e kontuzi, ma Couturat ipsa, lore evanta nur 46 yari, subisis plu mala fortuno: lua pektoro aplastesis, ed il transvivis nur dum kelka instanti. On apene povas imaginar quante il sufris dum ta kurta instanti...

E tale la Ido-movado perdis sua mentoro e precipua agero. Multa idisti saveskis la funesta evento erste multa monati pose. La agostala numero di Progreso, quan Couturat zeloze redaktabis e preparabis en julio – la lasta numero dil unesma serio – aparis erste en agosto 1920. En Europo flagris homivora milito. Couturat, senfatiga pacifisto, ne asistis olua kruelaji. Lua violentala morto sparis ad il tala ditreso...

Ye ca dio, 16 Junio

 [Samideano David G. Weston informis ni pri eventi historiala en Idala forumi]

 

Ye ca dio, 16 junio...

 

1911. En Endicott, New York USA, fondesis la komercala kompanio "Computing Tabulating Recording Corporation", o CTR; ol esis la pre-iranto di la famoza komercala giganto IBM. Ol esis formacuro di tri existanta kompanii: la "Tabulating Machine Company" fondita da Herman Hollerith por teknologiale traktar la oficala kontado ("census") di la USA en 1890; la "Computing Scale Company"; e la "International Time Recording Company" qua fabrikis tempo-registragili por fabrikerii. En 1924 la nomo di la kompanio esis chanjata ad "International Business Machines Corporation".

 

1923. La Franca skribisto Pierre Loti esis enterigata en la gardeno di lua domo ye la insulo Oléron, an la westala rivo di Francia. Ilua originala nomo esis Julien Viaud; il havis navala kariero, e vizitinte la sudala Pacifiko il skribis Polineziana idilio Le Mariage de Loti (1880); sur ca rakonto fondesis la opero Lakmé da Delibes. Lua voyaji kom navala oficisto donis idei di plura skriburi, fiktiva e faktala. En 1891 il esis elektata a la Académie Francaise. Literaturala komentisto Angla skribis, "Multa de lua maxim bona libri esas longa singluti di remorsoza memoraji, tante personala, tante intima, tale ke Angla lektanto esas astonata, trovar tanta profundeso di sentado konciliebla kun la habileso minucieme e publike registragar to quo esas sentata."

 

1963. En USSR, la spaco-navo Vostok 6 lansesis, portante Valentina Tereshkova, la unesma homino e la unesma civilo en spaco. Precipua skopo esis manovro kun altra spaco-navo; ol venis proxim Vostok 5, qua lansesabis kelka dii  antee portante kolonelo Valery Bykovsky, e la du navi establisis radio-ligo. Dum la flugo, Valentina Tereshkova havis radio-konverso kun la chefa ministro di USSR, Nikita Khrushchev. Vostok 6 cirkumiris la tero 48-foye, e retrovenis a la tero ye 19 junio. Lo esis la lasta flugo di spaco-navo tipo Vostok 3KA; la unesma flugo di tala navo portabis Yuri Gagarin.

  

Kordiale DGW

Ye ca dio, 2 junio

[Samideano sioro David G. Weston informis ni pri eventi historiala en Idala forumi]

Ye ca dio, 2 junio...

  

1896. Guglielmo Marconi depozis patento furnisante provizora deskripto di radio-telegrafo. Il naskis en Bologna; ilua Irlandana matro esis nepotino di John Jameson, fondero di wiski-distilerio. En 1894 il komencis experimentar pri transmisi per elektro-magnetala ondi; tala ondi esabis deskriptata kelka yari antee da Heinrich Hertz. Pro manko di intereso di la Italiana ministerio di posto e telegrafo, pri plusa explorado di la projeto, Marconi translojis a Britania en 1896 por durigar sua explorado, ed il preparis iniciala deskripto di la inventuro por patentizo. Plena deskripto sequis, e la patento aceptesis ye 2 julio 1897.

 

1937. Eventis en Zuerich la unesma pleado di Lulu, opero da Alban Berg. La libreto esis adaptajo da la kompozisto di Erdgeist e Die Buechse der Pandora da la expresista dramatisto Frank Wedekind. La sucesoza unesma opero da la kompozisto, Wozzeck, erste pleesis en 1925. Lor la morto di Alban Berg en 1935, la lasta de la tri akti di Lulu esis skisita ma ne esis kompleta; la opero vidita en 1937 havis du akti. Ilua vidvino esforcis trovar kompozisto qua povis kompletigar la verko, ma pos kelka deskurajigesi el decidis ne permisar kompletigi. El mortis en 1976;  kompleta versiono di tri akti, preparita da Friedrich Cerha, esis erste vidita en Paris en 1979.

1966. La spaco-probilo Surveyer 1, lansita ye 30 mayo, facis dolca arivo sur la luno e komencis transmisar TV-imaji de la surfaco. La imaji montris ke, kontre ula supozadi, la navo ne sinkis aden profunda polvo-strato. Quar monati antee, Luna 9 di USSR facabis dolca lunala arivo; co esis la unesma tala arivo di Usana probilo. Transmisi de Surveyer 1 duris til 7 januaro 1967, pauzante dum lunala nokti. Ol transmisis 11 237 imaji di la surfaco; la informeso de ca misiono e sequanta simila misioni di la Surveyer-projeto esis importanta relate la selekto di apta loki por la projetita voyaji di homi a la luno per la Apollo-navi.

 

Kordiale DGW

Ye ca dio, 14 aprilo

[Samideano sioro David G. Weston informis ni pri eventi historiala en Idala forumi]

 

Ye ca dio, 14 aprilo...

 

1191. Heinrich VI (1165-97) esis kronizata kom Santa Romana Imperiestro d la la papo Coelestinus III. Heinrich, filiulo di Friedrich I "Barbarossa" esis rejulo di la Germana imperio di le Hohenstaufen depos 1190. Il ambicionis divenar rejulo di Sicilia, quon il realigis en 1194. Il deziris ke la krono di la Santa Romana Imperio esez heredala, ma la Dieto di Erfurt, di 1196, ne grantis co.

 

 1471. Edward IV rejulo di Anglia vinkis Richard Neville komto di Warwick, ye la batalio di Barnet, en Hertfordshire, Anglia. Ol esis un de plura batalii di la Milito di la Rozi (1455-85), inter du branchi (decendanti di Edward III) di la rejala familio. La influiva komto di Warwick, qua olim esabis suportanto di Edward IV kontre rivala rejulo Henry VI, transferabis sua suporto a Henry VI. La komto mortis en ca batalio. La febligita armeo di Henry esis itere vinkata ye la batalio di Tewkesbury en mayo di ca yaro; multa de la aristokratala partisani di Henry exekutesis, e Henry ocidesis balde pose.

 

1935. En centrala areo di la USA eventis grava polvo-sturmo ye ca dio, pose nomizita "Nigra Sundio". Ol esis la maxim granda de plura polvo-sturmi en agro-kultivala arei dum ca yardeko. En Texas, Oklahoma e Kansas en ca periodo multi perdis sua domi, o mortis pro mala nutrado o polvo-pulmonito. Esis granda migrado vers la westo por sercho di laboro.

 

Cent yari ante nun:

 

1912. La navo RMS Titanic, lore la maxim granda navo e sur olua unesma voyajo, esis frapata da glacio-monto en la Atlantiko sude di Nov-Lando, e transmisis ditresala signali. Ol havis moderna sekureso-equipaji ma, pro antiqua sekureso-reguli, ne suficanta salvo-bateli por omna embarkinti. Ye la sequanta dio, la navo sinkis; de 2221 voyajanti e nav-trupo, 711 posvivis.

 

Kordiale DGW

Ye ca dio, 7 Aprilo

[Samideano sioro David G. Weston informis ni pri eventi historiala en Idala forumi]

 

Ye ca dio, 7 aprilo...

 

451. Attila e lua armeo, avancinte de lia hemo en estala Europa alonge la fluvii Danubio e Rheno, e pasinte la urbo Trier, an la fluvio Moselle, sen atakar ol, sucesoze atakis ye ca dio la urbo Metz (en nuntempa Francia). La muri di la urbo krulis, domi esis brulata e multa civitani mortis. Dum la sequanta semani Attila procedis vers Orléans. Il esis repulsata da armei di la Visigoti e Romani, e ye la batalio di Chalons-sur-Marne, proxim Reims, la armeo di Attila esis vinkata, quankam Theodorik, rejulo di la Visigoti, ocidesis. Attila retroiris a sua hemo, por pluse kampaniar en 452.

 

1652. Jan van Riebeeck ed altri de la Nederlandana Est-India- Kompanio ("Vereenigde Oost-Indische Compagnie") komencis establisar kolonieto an la rivo di sudala Afrika, por provizar voyajanti ad Azia per fresha aquo e nutraji. La kolonieto plu tarde divenis la urbo Cape Town.

 

1803. Toussaint L'Ouverture mortis en karcero en Francia. Il esis sklavo de nasko; il partoprenis revolto in San Domingo, nuntempa Haiti, kontre Franca koloniisti, komencante en 1791. En mayo 1801 il divenis guvernanto di San Domingo. Napolean, dezitante ri-impozar sklaveso, sendis soldati a la insulo; Toussaint rebelesis ed eventuale esis kaptata.

 

Kordiale DGW

Dicajo

Me pensas ke me nultempe vidos poemo tam bela kam arboro.

- Alfred Joyce Kilmer